Jak radzić sobie z trudnymi zachowaniami dziecka?
TRUDNE ZACHOWANIA- to zachowania, które przeszkadzają dorosłym jak również i samym dzieciom oraz negatywnie odbijają się na atmosferze relacji rodzica z dzieckiem.
Pojawiają się między innymi gdy:
- Dążenia dziecka spotykają się ze zdecydowanie innymi dążeniami dorosłego
- Dziecko doświadczyło już wcześniej, że zwiększając opór jest w stanie osiągnąć swój cel
- Dziecko nie rozumie potrzeby wykonania polecenia
- Dziecko nie wie co innego mogłoby zrobić w tej sytuacji
- Rodzice dają dziecku sprzeczne komunikaty (jedno nie pozwala na coś, a inne pozwala)
Wielu rodziców doświadcza trudnych zachowań swoich dzieci i często nie wie, jak na te zachowania powinny reagować, aby swoją postawą rozwiązać problem, zamiast go utrwalać. Trudne zachowania dziecka wywołują u rodziców poczucie bezradności, brak kompetencji, wstyd, brak poczucia kontroli nad sytuacją. Następstwem tego jest poczucie złości na dziecko i na siebie, a wtedy rodzic może zrobić coś, czego będzie żałować. A następnie być bardziej pobłażliwym, chcąc dziecku wynagrodzić swoje złe zachowanie. Kluczem do rozwiązania problemu jest analiza takich zachowań, zrozumienie ich przyczyny, ustalenie, co tak naprawdę dzieje się w otoczeniu dziecka tuż przed wystąpieniem trudnych zachowań i jakie są każdorazowo ich konsekwencje dla dziecka.
Wskazówki postępowania, które warto przestrzegać w przypadku wystąpienia trudnych zachowań dziecka
1.Wzmacnianie pozytywnych zachowań:
Dzieci uczą się najszybciej, kiedy dostają jasne, proste polecenia i są chwalone za to, że je wypełniają
- chwalenie dziecka za każdym razem, gdy na to zasłuży;
-precyzyjna informacja o tym, za jakie konkretne zachowanie dziecko jest chwalone, np. „Aniu, zrobiłaś to, o co cię prosiłam.
Jestem z ciebie bardzo zadowolona”
- jeśli zachowanie powtarza się pochwale może towarzyszyć jeszcze inna drobna nagroda;
- jeśli nie ma żadnych pozytywnych zachowań należy znaleźć codziennie co najmniej trzy powody, aby pochwalić dziecko
2.Wzbogacanie wiedzy o nagrodach:
Doświadczenie uczy, że nagrody społeczne są ważniejsze niż rzeczy. Należą do nich np.: uwaga, uśmiech, chwalenie dziecka za konkretne zachowanie, zachęta, pozytywne oceny „bardzo dobrze”, „wspaniale”.
Nagrody konkretne to zdarzenia i rzeczy, np. książeczki, słodycze, lody, małe zabawki.
Zasady:
1.dziecko musi być uprzedzone o tym, co i dlaczego zamierzmy zrobić- tłumaczymy dziecku jeden raz
2.jeśli nie przestaje np. krzyczeć- odsyłamy je. Postępujemy łagodnie lecz stanowczo
3.dziecko musi być poinformowane, że nie może wrócić dopóki nie przestanie krzyczeć i nie minie czas odosobnienia
4.osobs, która odesłała dziecko, powinna je przyprowadzić z powrotem po zakończonym umówionym czasie
5.Jeśli dziecko po powrocie znowu zaczyna być niegrzeczne i uciążliwe należy je od razu odesłać na wyznaczone miejsce. Jeśli zdecydujemy się stosować tę procedurę, trzeba to robić zawsze, gdy dane zachowanie się pojawi.
Konsekwencja:
Brak konsekwencji to jedna z najczęstszych pułapek, w jakie wpadamy. Konsekwencja oznacza kierowanie się przyjętymi zasadami i logiką. Jeśli ustalamy jakąś zasadę lub uświadamiamy następstwa jej nieprzestrzegania, musimy postępować zgodnie z tym, co zostało powiedziane. Gdy rodzice są konsekwentni i postępują zgodnie z tym, co powiedzieli, budują strukturę, do której dzieci dążą i której bardzo potrzebują. Konsekwentna struktura daje dziecku poczucie bezpieczeństwa, przewidywalności i kontroli. Dzieci nie są zmuszone do sprawdzania swoim zachowaniem granic tolerancji i wytrzymałości rodziców.
Opracowała: Jolanta Łukaszuk
